Διαβάζω τον ήχο της φωνής σου…

Με αφορμή την δημοσίευση της ιστορίας μου «Η ζωή είναι απλή, εμείς την κάνουμε περίπλοκη» στο παρόν blog και το πώς κατάφερα σαν παιδάκι να με αποδεχτούν σαν ίση οι ακούοντες συμμαθητές μου ο πατέρας μου θυμήθηκε μια ακόμα ιστοριούλα που φυσικά εγώ δεν θυμάμαι.

Η συγκεκριμένη ιστορία διαδραματίζεται στην κατασκήνωση του σχολείου μου. Για κάποια καλοκαίρια όταν ήμουν δημοτικό πήγαινα στην κατασκήνωση για να έχω παρέα άλλα παιδάκια και να παίζουμε μαζί. Κάθε φορά που πήγαινα δεν ήταν τα ίδια παιδάκια και τα περισσότερα δεν με ξέρανε καθώς ήταν από άλλες τάξεις ή άλλα τμήματα του σχολείου μου. Έτσι η υπεύθυνη της κατασκήνωσης, δασκαλεμένη από τους γονείς μου, εξηγούσε στα παιδάκια πως έπρεπε να μου συμπεριφέρονται. Δηλαδή ότι όταν μου μιλάνε έπρεπε να τα βλέπω στο πρόσωπο μια και καταλάβαινα μέσω χειλεανάγνωσης, να μην μου γυρνάνε την πλάτη όταν μιλάνε και σε περίπτωση που έβλεπα αλλού και θέλανε να μου μιλήσουν να με ακουμπήσουν ευγενικά στην πλάτη για να γυρίσω να τους δω και μετά να μου μιλήσουν. Μια φορά λοιπόν όπως εξηγούσε όλα αυτά, φαίνεται ότι κάποιο παιδάκι παρατήρησε κάποια στιγμή «μα ακούει, αφού μας καταλαβαίνει!». Τότε η κοπέλα τους έκανε μια «παρουσίαση». Είπε, χωρίς φωνή, κουνώντας μόνο τα χείλια της «Τώρα παιδιά, θέλω να σηκωθείτε όλα όρθια». Το αποτέλεσμα ήταν να σηκωθώ μόνο εγώ από όλα τα παιδάκια!! Και βέβαια όπως είπε αργότερα η κοπέλα στους γονείς μου η ομάδα των παιδιών με αποδέχτηκε πλήρως. Φαίνεται ότι τα παιδιά ενθουσιάστηκαν από την ιδέα ότι μπορούσα να καταλάβω κάποιον που μιλάει χωρίς φωνή κοιτάζοντας μόνο τα χείλια του.

Όταν μου την είπε την ιστορία ο μπαμπάς μου γέλασα πολύ. Φαντάστηκα την σκηνή, εμένα να στέκομαι όρθια και να κοιτάζω απορημένη τα παιδάκια γύρω μου και να αναρωτιέμαι γιατί δεν κάνανε αυτό που τους ζήτησε η υπεύθυνη και τα παιδιά να με κοιτάνε εξίσου απορημένα και να αναρωτιούνται μα γιατί στο καλό σηκώθηκα, θέλω μήπως να κάνω καμιά δήλωση; Και φαντάζομαι την υπεύθυνη να κρυφογελάει με τα απορημένα μας πρόσωπα.

Η συγκεκριμένη ιστορία με έκανε να σκεφτώ σχετικά με την χειλεανάγνωση και την σημασία της στην ζωή μου. Κατ’ αρχήν δεν θυμάμαι καθόλου πως έμαθα να διαβάζω τα χείλια. Πιστεύω μαζί με τα μαθήματα λογοθεραπείας να έκανα και μαθήματα χειλεανάγνωσης, αλλά με ποιο τρόπο, δεν ξέρω. Όπως και να έχει για μένα το να διαβάζω τα χείλια είναι ένα τρομερά σημαντικό εργαλείο που με βοηθάει να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο γύρω μου και να επικοινωνώ με τους ανθρώπους.

Θα μπορούσε κανείς να θεωρεί λογικό το γεγονός ότι γνωρίζω πολύ καλά χειλεανάγνωση μια και δεν ακούω. Όπως επίσης θα θεωρούσε λογικό το να ξέρουν όλοι οι κωφοί να διαβάζουν τα χείλη. Αυτό πίστευα κι εγώ προτού γνωρίσω κάποιους νοηματίζοντες κωφούς που δεν καταλάβαιναν τι έλεγα. Ήταν πριν μάθω νοηματική και δυσκολευτήκαμε λίγο να επικοινωνήσουμε αλλά υπήρχε καλή θέληση από τις δυο μεριές και καταφέραμε να συνεννοηθούμε. Θυμάμαι ότι αργότερα το σκεφτόμουν ότι τελικά δεν είναι δεδομένο ή αυτονόητο ότι κάποιος που έχει θέμα ακοής ξέρει οπωσδήποτε να διαβάζει τα χείλη. Επιπλέον σκέφτηκα ότι πιθανώς να μην είναι και τόσο εύκολο να μάθει κανείς χειλεανάγνωση. Ωστόσο πιστεύω, κυρίως από προσωπική εμπειρία, ότι αν υπάρχει καλή θέληση και συνεχής παρατήρηση οποιοσδήποτε μπορεί να μάθει να διαβάζει τα χείλη. Αυτό το στηρίζω στο γεγονός ότι στα παιδικά μου χρόνια υπήρξαν δυο παιδάκια ακούοντα, το ένα ο ξαδερφούλης μου και το άλλο μια συμμαθήτρια μου, που έμαθαν μόνοι τους να διαβάζουν τα χείλη των άλλων.

Με τον ξαδερφούλη μου, (ο οποίος σημειωτέων δεν είναι …ούλης, είναι μεγάλος με δική του οικογένεια αλλά για μένα θα είναι για πάντα ο ξαδερφούλης μου που τον θυμάμαι μωράκι και τον φωνάζω με το χαϊδευτικό του), όταν ήμασταν παιδιά παίζαμε κάθε μέρα μαζί γιατί μέναμε δίπλα. Έτσι με την καθημερινή επαφή μαζί μου έφτασε σε ένα σημείο που ανακάλυψε ότι μπορούσε να διαβάζει τα χείλη και πολλές φορές μιλάγαμε χωρίς φωνή για να μην καταλαβαίνουν οι γύρω μας, δηλαδή οι γονείς μας, τι λέγαμε!

Η συμμαθήτρια μου και καλύτερη φίλη μου στο δημοτικό, με την καθημερινή επαφή μαζί μου έμαθε χειλεανάγνωση. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια ημέρα, όταν ήμασταν 2^η ή 3^η δημοτικού, που γύρισε και μου είπε: «καταλαβαίνω τι λένε αυτοί εκεί χωρίς να τους ακούω» και μου δείχνει 2 παιδιά που κάθονταν τόσο μακριά που σίγουρα δεν μπορούσε να τους ακούει. «Άντε καλέ που τους καταλαβαίνεις! Πλάκα μου κάνεις!» της απάντησα. Επέμενε ότι τους καταλάβαινε χωρίς να τους ακούει. «Καλά τότε αφού καταλαβαίνεις πες μου τι λένε» της είπα με ύφος, εντελώς σίγουρη ότι δεν θα τα κατάφερνε. Έμεινα έκπληκτη όταν άρχισε να μου λέει ακριβώς τι λέγανε τα παιδιά αυτά και πείστηκα ότι πράγματι μπορούσε να διαβάζει τα χείλια. Έτσι από εκείνη την ημέρα αρχίσαμε να μιλάμε χωρίς φωνή μέσα στην τάξη κάνοντας τους συμμαθητές μου να σκάνε από το κακό τους προσπαθώντας να καταλάβουν τι στο καλό λέμε!

Πολλές φορές η ικανότητά μου να διαβάζω τα χείλη χρησιμοποιήθηκε από τους συμμαθητές μου ή και συμφοιτητές μου σαν «μετάφραση» ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν μπορούσαν να ακούσουν ο ένας τον άλλον επειδή ήταν μακριά ή τους χώριζε κάποιο τζάμι. Εκείνες τις στιγμές ένιωθα ότι υπερτερούσα επειδή καταλάβαινα τι λέγανε ενώ εκείνοι δεν καταλάβαιναν. Πολλοί άνθρωποι στην αρχή της γνωριμίας μας μόλις μαθαίνουν ότι είμαι κωφή, με ρωτάνε συχνά «και πως καταλαβαίνεις τι λέω;» και τους εξηγώ ότι διαβάζω τα χείλια τους. Οι περισσότεροι όταν το λέω αυτό με κοιτάζουνε με θαυμασμό. Για μένα όμως, αυτό που για εκείνους είναι «ουάου», είναι κάτι αυτονόητο, είναι ο μόνος τρόπος για να επικοινωνήσω με τον κόσμο γύρω μου. Έτσι πιάνω τον εαυτό μου πολλές φορές να σκέφτομαι ότι τελικά αυτό που είναι αυτονόητο για κάποιον, για κάποιον άλλον δεν είναι καθόλου, μα καθόλου το ίδιο. Αυτό ισχύει δεν ισχύει μόνο για το θέμα της χειλεανάγνωσης και κώφωσης αλλά και για πολλά και διαφορετικά θέματα που απασχολούν όλους τους ανθρώπους.