Κυριακή 18 Μαρτίου 2012

Η ζωή είναι απλή, εμείς την κάνουμε περίπλοκη


Πολλές φορές έχω σκεφτεί πόσο διαφορετική είναι η αντίληψη των παιδιών από των ενήλικων. Πόσοι ενήλικες δεν έχουν «μείνει» με το γεγονός ότι κάποια πράγματα που οι ίδιοι θεωρούν περίπλοκα τα παιδιά τα θεωρούν απλά; Μιλάω κυρίως για παιδιά μέχρι 5-6 ετών περίπου. Τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας πιστεύω ότι έχουν μπολιαστεί με τις πεποιθήσεις των ενηλίκων μέσω του οικογενειακού τους περιβάλλοντος και του σχολείου τους.
Θα με ρωτήσετε τώρα, «τι θες να πεις με όλα αυτά;» και πιθανώς είστε έτοιμοι να πείτε ένα «ουφ» και να γυρίσετε το κεφάλι σας από την άλλη ψάχνοντας για κάτι πιο ενδιαφέρον να διαβάσετε. Οπότε ας συστηθώ πρώτα όπως συστήνομαι συνήθως. Λέγομαι Ισμήνη και είμαι κωφή. Θα σας διηγηθώ δυο μικρούτσικες ιστορίες από τα παιδικά μου χρόνια που πιστεύω ότι δείχνουν αυτή την διαφορά αντίληψης μεταξύ παιδιών και ενηλίκων. Τις ιστορίες αυτές μου τις έχει διηγηθεί η μαμά μου όταν ήμουν πιο μεγάλη καθώς τότε που έγιναν εγώ ήμουν πολύ μικρή για να τα θυμάμαι.
Γεννήθηκα κωφή, έχοντας ωστόσο κάποια υπολείμματα ακοής. Έτσι από 2,5-3 χρονών περίπου φορούσα ακουστικά. Την εποχή που ήμουν μικρή, τα ακουστικά δεν ήταν όπως είναι τώρα, μικροσκοπικά και αόρατα σχεδόν. Τότε είχαν καλώδια που ξεκινούσαν από τα αυτιά που ήταν το ακουστικό και καταλήγανε σε ένα κουτάκι μπροστά στο στήθος. Επομένως γίνονταν αμέσως αντιληπτά από το γύρω μου περιβάλλον και ο καθένας καταλάβαινε ότι «το καημένο το κοριτσάκι δεν ακούει». Ας μην το σχολιάσω αυτό μια και δεν είναι το θέμα μου τώρα. Ένα άλλο θέμα που δεν θα το σχολιάσω ήταν ότι το κουτάκι αυτό μπροστά στο στήθος ήταν σκέτο δράμα για ένα παιδάκι που ήθελε να τρέχει και να παίζει σαν όλα τα άλλα. Έτσι και έπεφτα κάτω μετά από τρέξιμο αμέσως χτυπούσα στο σημείο που φορούσα το κουτάκι αυτό.
Ωστόσο σαν παιδάκι ήθελα να παίξω όπως όλα τα άλλα παιδάκια οπότε κάθε μέρα με πήγαινε η νταντά μου, μια γιαγιούλα που την φώναζα γιαγιά Ιφιγένεια, στην παιδική χαρά. Αν θυμάμαι καλά, έπαιζα κυρίως στην άμμο της παιδικής χαράς με κουβαδάκι φτυαράκια κλπ. Έρχονταν κι άλλα παιδάκια στην παιδική χαρά αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ αν είχα πιάσει φιλίες μαζί τους. Παράλληλα με την εφαρμογή των ακουστικών είχα ξεκινήσει και μαθήματα λογοθεραπείας. Επειδή όμως ήμουν πολύ μικρή, δεν μίλαγα πολύ καλά, έλεγα κυρίως λέξεις. Καταλάβαινα όμως πολύ καλά τι γινόταν γύρω μου χρησιμοποιώντας τα μάτια μου και την αντίληψή μου.
Έτσι όταν μια μέρα στην παιδική χαρά ήρθε ένα κοριτσάκι που φορούσε γυαλιά και ρώτησε την νταντά μου «γιατί φοράει το κοριτσάκι αυτά τα καλώδια;» κατάλαβα αμέσως τι έλεγε. Η νταντά μου ταράχτηκε και προσπαθούσε για κάποιο χρονικό διάστημα να βρει ένα όμορφο τρόπο να πει στο κοριτσάκι ότι εγώ δεν άκουγα και για αυτό το λόγο φορούσα τα «καλώδια». Αλλά πριν προλάβει να βρει τι να απαντήσει στο κοριτσάκι, ανέλαβα εγώ. Μιλώντας στο κοριτσάκι όπως μπορούσα, με τις λιγοστές λέξεις που ήξερα, έδειξα τα γυαλιά της και της είπα «εσύ αυτά» και μετά έδειξα τα ακουστικά μου και της είπα «εγώ αυτά». Η απάντηση του κοριτσιού ήταν άμεση: «α, κατάλαβα» και τελείωσε έτσι πολύ απλά και γρήγορα και χωρίς δράματα το ζήτημα. Η νταντά μου τα είχε χάσει τελείως με το όλο σκηνικό. Τόσο πολύ που γυρνώντας πίσω στο σπίτι ανέφερε τα πάντα στην μαμά μου σαν ένα αξιοσημείωτο γεγονός.
Ωστόσο αν το καλοσκεφτείτε, στην πραγματικότητα δεν ήταν και τόσο σημαντικό γεγονός. Απλά ήμουν ένα κωφό κοριτσάκι που φορούσα ακουστικά όπως και το κοριτσάκι αυτό φορούσε γυαλιά. Δεν υπήρχε λόγος λοιπόν να το δει τόσο τραγικά η νταντά μου που δεν ήξερε τι να πει στο κοριτσάκι. Βέβαια μετά που έμαθα την ιστορία αυτή, πιο μεγάλη σε ηλικία, αναρωτιέμαι μέχρι και τώρα τι θα γινόταν αν το συγκεκριμένο κοριτσάκι δεν φορούσε γυαλιά. Θα είχα άραγε βρει τρόπο να της απαντήσω ή θα είχα αφήσει την νταντά μου να της απαντήσει με όποιο τρόπο νόμιζε; Ποιος ξέρει!
Η δεύτερη ιστορία αφορά την ένταξή μου σε νηπιαγωγείο με παιδάκια που ακούγανε. Ως το μόνο παιδάκι με πρόβλημα ακοής ανάμεσα σε 15-20 παιδάκια που ακούγανε, η μαμά μου είχε μεγάλο άγχος πως θα τα καταφέρω να ταιριάξω μαζί τους. Θα με δέχονταν με το πρόβλημα ακοής μου; Θα με αφήνανε να παίζω μαζί τους; Ή μήπως θα με κάνανε πέρα ως «διαφορετική» και πιθανώς «προβληματική»;
Μια μέρα ήρθε η μαμά μου στο νηπιαγωγείο να με πάρει την ίδια ώρα που είχε έρθει η μαμά ενός συμμαθητή μου. Ξεκίνησε λοιπόν διάλογος μεταξύ των μαμάδων περιμένοντας να παραλάβουν τα βλαστάρια τους:
Άλλη μαμά: «ποιο είναι το παιδάκι σας;»
Μαμά μου: «η Ισμήνη»
Άλλη μαμά: «α! έχω ακούσει πολλά για την Ισμήνη από τον γιο μου. Θα ήθελα να την γνωρίσω».
Μαμά μου: «σας έχει πει ο γιος σας ότι η Ισμήνη δεν ακούει, ότι έχει πρόβλημα ακοής;».
Άλλη μαμά: «Α ναι; Αλήθεια; Όχι, μου έχει πει μόνο ότι είναι η καλύτερη μαθήτρια της τάξης!»
Η μαμά μου τα έχασε και αναρωτήθηκε για ποιο λόγο ο συμμαθητής μου είχε πει κάτι τέτοιο στην μητέρα του ενώ δεν της ανέφερε ότι είμαι κωφή. Το έψαξε λίγο και έμαθε για ποιο λόγο θεωρούμουν η καλύτερη μαθήτρια. Γιατί ήξερα κάτι πάρα πολύ σημαντικό, μα αλήθεια πολύ πολύ σημαντικό: να μετράω μέχρι το 10!!!!!
Τα άλλα παιδάκια δεν ήξεραν ούτε να διαβάζουν ούτε να μετράνε πολύ. Εγώ επειδή έκανα μαθήματα λογοθεραπείας από 3 χρονών, έπρεπε να ξέρω να διαβάζω και να μετράω. Έτσι όταν πήγα στο νηπιαγωγείο ήξερα να μετράω πολύ περισσότερο από τους συμμαθητές μου. Έτσι το γεγονός ότι ήξερα τους αριθμούς μέτρησε πολύ περισσότερο για τους συμμαθητές μου από το γεγονός ότι δεν άκουγα και φορούσα ακουστικά.
Οι ιστορίες αυτές ήταν ένα έναυσμα για μένα να αντιληφθώ την διαφορά αντίληψης και λογικής παιδιών και ενηλίκων. Νομίζω ότι τα παιδιά μικρής ηλικίας απλοποιούν καταστάσεις, ανθρώπους και γεγονότα χρησιμοποιώντας μια αφαιρετική λογική. Πιστεύω λοιπόν ότι υπάρχει μια γενική τάση να περιπλέκουμε τα πράγματα ενώ στην πραγματικότητα είναι πολύ απλά. Έτσι όταν σας προκύψει κάποια περίπλοκη κατάσταση, προσπαθήστε να σκεφτείτε σαν ένα μικρό παιδί. Πιθανώς να δείτε ότι εν τέλει τα πράγματα είναι απλούστερα από ότι νομίζατε.

11 σχόλια:

  1. Αγαπητή Ισμήνη,

    Πολύ διδακτικές/χρήσιμες οι αφηγήσεις σου.

    Βέβαια, καλύτερα θα ήταν οι λύσεις (σε ζητήματα κοινωνικού αποκλεισμού ή στιγματισμού) να μη δίνονται από τα παιδιά, αλλά να προβλέπονται από τους μεγάλους, τους οποίους όμως κάποιος θα πρέπει να καθοδηγεί ούτως ώστε να ξέρουν πώς θα συμπεριφερθούν απέναντι, γενικώς, στην διαφορετικότητα, για να μπορέσουν έτσι στη συνέχει να διδάξουν/καθοδηγήσουν και τα παιδιά τους.

    Γιατί, εσύ Ισμήνη μου, ευτύχησες να σε προικίσει η φύση με ευφυία. Φαντάζεσαι όμως τι λύσεις θα μπορουσε να βρει ένα παιδάκι με κώφωση και χωρίς ευκολιες στην αντίληψη, δηλαδή χωρίς ευφυία;

    Έρχομαι στα δικά μου, τώρα.

    Προσωπικά αισθάνομαι αλληλεγγύη απέναντι σε κάθε είδους διαφορετικότητα, για πολλούς προσωπικούς και οικογενειακούς λόγους. Ιδίως όμως απέναντι στα άτομα με προβλήματα ακοής νιώθω πολύ κοντά, επειδή η ζωή το έφερε να μου δώσει φθίνουσα ακοή...

    Πρόλαβα όμως να γνωρίσω τη μουσική (έπαιζα έγχοδρα) και το τραγούδι (ήμουνα καλλίφωνος). Ακόμη και τώρα, που πέρασα τα 45, θυμάμαι ατελείωτα τραγούδια και πλακιώτικες καντάδες. Και λέω "θυμάμαι" επειδή όταν πλέον τυχει να ακούσω τραγούδια, τώρα πια μου ακούγονται πολύ φάλτσα, γιατί από το δεξί αφτί έχω χάσει όλη την ακοή, ενώ από το αριστερό αφτί σχεδόν το 60% από τους ήπιους ήχους.

    Εν τω μεταξύ δεν ανήκω σε κανέναν κόσμο: Ο κόσμος των ακουόντων δεν μου ταιριάζει, αφού αδυνατώ πλέον να ακούσω τι λένε σε μια παρέα. Ούτε όμως και στον κόσμο των κωφών ανήκω, αφού δεν ξέρω τη νοηματική για να επικοινωνήσω μαζί τους. Ανήκω κάπου στο ανάμεσα, κάπου στου πουθενά. Ευτυχώς που όμως που μπορώ και εργάζομαι στην εκπαίδευση με χρήση ακουστικού. Και ευτυχώς στη δουλειά μου, κανονικά, δεν μιλάνε όλοι μαζί, άλλά ένας ένας, οπότε μπορώ και ξεχωρίζω τι λένε οι μαθητές μου κτλ κτλ κτλ...

    Από την άλλη, η σιωπή έχει κατα τα καλά της: βιβλία και βιβλία και πάλι βιβλία. Τελευταία ξαναδιάβασα τη ρωσική λογετεχνία των στρατοπέδων συγκέντρωσης (Σολζενίτσιν και Σαλαμόφ). Εκεί να δεις δράματα...

    Πολλά φιλιά κι από εμένα και την Αντιγόνη

    Με αγάπη,
    Κωνσταντίνος Καλλίμαχος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπητέ Κώστα έχουμε πολλά κοινά. Κι εγώ δεν ηξερα την νοηματική παρόλο που γεννήθηκα κωφή και την έμαθα μετά που τελείωσα τις σπουδές μου στο Πολυτεχνείο. Βασικά έμαθα νοηματική για να μπορώ να επικοινωνώ με άτομα που μιλούσανε μόνο με νοηματική. Η αλήθεια είναι ότι άνθρωποι σαν εμάς που έχουμε θέμα ακοής αλλά εκφραζόμαστε με τον γραπτό λόγο, όπως εσύ, η Μαρία, η Βιβή, η Σοφία, εγώ κι άλλοι είμαστε κάπου στο ανάμεσα όπως λές κι εσύ. Ωστόσο όπως έγραψε ήδη η Σοφία παρακάτω, μαζευτήκαμε διάφοροι άνθρωποι και έχουμε ομάδα στο φεισμπουκ το Κουφοχωριό. Ξέρω ότι έχεις πολλά τρεχάματα αλλά όποτε θες έλα στο Κουφοχωριό, θα χαρούμε πολύ.
      Σε ευχαριστώ. Φιλιά πολλά σε σένα, την Αντιγόνη και βέβαια στην Μ.Φ.

      Διαγραφή
  2. Αγαπητέ Κώστα,

    υπάρχει ένας χώρος για σένα, που φτιάχτηκε από μας που ζούμε στην ίδια γκρίζα ζώνη με σένα και δεν γνωρίζουμε τη νοηματική γλώσσα αν και έχουμε πολύ σοβαρά προβλήματα ακοής.

    Αυτός ο χώρος λέγεται Κουφοχωριό και σε περιμένει στο φέισμπουκ. Γράψε τη λέξη αυτή και θα μας βρεις - τη Μαρία που έχει το μπλογκ, τη Βιβή, την Ισμήνη κι εμένα.

    Προσωπικά είμαι τελείως κουφή αλλά δεν γνωρίζω τη νοηματική γλώσσα. Είναι λανθασμένη η αντίληψη ότι όλοι οι κωφοί τη γνωρίζουν. Θα εκπλαγείς από το πόσοι πολλοί δεν τη γνωρίζουν και έχουν τα ίδια συναισθήματα τύπου "δεν ανήκω πουθενα" όπως εσύ.

    Εμείς φτιάχνουμε μόνοι μας το δικό μας πουθενά εδώ και ένα χρόνο. Ελα να μας βρεις!

    Σοφία Κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Η ιστορία της Ισμήνης με συγκίνησε πολύ και μου θυμίζει το λόγο που δημιούργησα αυτόν τον ιστόχωρο, να μπορούν όλοι να πούνε τη δικιά τους ιστορία γύρω από την κώφωση, είτε την έχουν η ίδιοι είτε όχι, είτε μιλάνε με νοηματική είτε προφορικά, είτε γραπτά, μέσα από τις εμπειρίες μας μπορούμε να καταλάβουμε πάρα πολλά ο ένας για τον άλλον! Και τότε βλέπουμε ότι αυτά που μας ενώνουν είναι πολλά περισσότερα από αυτά που μας διαχωρίζουν. Ακόμη καλύτερα, όπως λέει και η Ισμήνη, να βλέπουμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός παιδιού! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Όμορφη κ συγκινητική η ιστορία σου Ισμήνη μου - πάντα έχεις ένα ιδιαίτερο τρόπο να εκφράζεις αυτά που θέλεις.
    Κ πραγματικά η ζωή μας θα ήταν πού πιο απλή, ισορροπημένη κ όμορφη αν όλοι εμείς οι ενήλικες επιλέγαμε να δούμε μέσα απ τα μάτια ενός παιδιού κάποια πράγματα, να υιοθετούσαμε όσο το δυνατόν το δικό τους 'απλοποιημένο' τρόπο σκέψης κ έκφρασης...κ να αφηνόμασταν να βγάλουμε σε κάθε ευκαιρία το 'παιδί' που όλοι κρύβουμε μέσα μας
    Φιλά πολλά

    Αθηνά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αθηνά μου σε ευχαριστώ πολύ. Χαίρομαι που σου αρέσει η ιστορία μου. Οντως καλό είναι να βγάλουμε το παιδί που κρύβεται μέσα μας προς τα έξω για να δούμε τα πράγματα με πιο απλό τρόπο.
      Φιλιά πολλά
      Ισμήνη

      Διαγραφή
  5. Ισμήνη με συγκίνησες. Ειλικρινά ήρθαν δάκρυα στα μάτια μου . Όχι επειδή περιέγραψες το πρόβλημά σου. Αλλά επειδή κατάλαβα ότι εγώ έχω πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από εσένα , γιατί την οποιαδήποτε στιγμή που νοιώθω ανήμπορος τα χάνω και πανικοβάλομαι. Μου θύμισες κάτι που παλιά διάβασα : ΄΄Λυπόμουνα επειδή δεν είχα χρήματα να αγοράσω παπούτσια . Εκείνη τη στιγμή με χαιρέτησε με χαμόγελο ένας περαστικός , που πρόσεξα ότι δεν είχε πόδια. Πόσο ντράπηκα για τον εαυτό μου και πόσο χάρηκα για τη ζωντάνια του περαστικού!........΄΄ Ο Θεός να σου δίνει τις ευλογίες Του

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανάξαρχε όλοι οι άνθρωποι έχουμε τα θέματά μας, εγώ έχω θέμα κώφωσης, κάποιος άλλος μπορεί να έχει κάποιο άλλο θέμα όπως κι εσύ έχεις το δικό σου θέμα. Το σημαντικό είναι να απλοποιούμε τις καταστάσεις που μας συμβαίνουν και να προσπαθούμε, όσο το δυνατόν, να βλέπουμε τα πράγματα θετικά. Πιστεύω πραγματικά ότι αν προσπαθήσουμε να είμαστε θετικοί και να σκεφτόμαστε όπως τα μικρά παιδάκια τότε θα δούμε ότι τα πράγματα είναι απλά στην πραγματικότητα. Σε ευχαριστώ πολύ για τις ευχές σου και εύχομαι από καρδιάς να είσαι πάντα καλά.
      Ισμήνη

      Διαγραφή

Θες να μας κουφάνεις? Άντε, άσε το σχόλιο σου ;)